Theo CNN, đồng real của Brazil, lira của Thổ Nhĩ Kỳ và peso của Colombia đã giảm lần lượt 28%, 20% và 23% so với đô la Mỹ. Rupiah, nội tệ Indonesia thì giảm 11% so với USD trong năm nay.

Xét tổng thể, đây là diễn biến đáng báo động. Song mặt khác, giá trị đồng bản tệ thấp xuống là chuyện mà một số nước thật sự mong muốn.

Đơn cử, Trung Quốc vừa phá giá nhân dân tệ khoảng 2% hồi tháng 7. Các chuyên gia cho rằng hành động này nhằm hỗ trợ xuất khẩu của Đại lục vì đồng tiền yếu hơn sẽ giúp thúc đẩy xuất khẩu của một quốc gia, có thể cải thiện tình hình kinh tế đất nước.

Động thái trên làm dấy lên lo ngại về khả năng của một “cuộc chiến tiền tệ”, khi chính phủ nhiều nước trên thế giới “chạy đua” phá giá nội tệ để đạt lợi thế cạnh tranh thương mại.

Neil Shearing, chuyên gia về các thị trường mới nổi tại Capital Economics nói: “Tôi sẽ không lấy làm lạ khi chúng ta nói rằng trong vòng 2 năm, động thái phá giá bản tệ này sẽ dọn đường cho những số liệu kinh tế lạc quan hơn”.

Song trong ngắn hạn, một loại tiền tệ giảm giá cũng phản ánh sự yếu kém trong một số quốc gia.

Việc tiền tệ toàn cầu đang giảm giá nhắc nhớ về thời kỳ khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, sự kiện vốn khởi đầu bằng việc đồng baht Thái được phá giá, giảm đến 20% giá trị trong một ngày. Cuộc khủng hoảng trên kéo thị trường chứng khoán thế giới xuống mức thấp và ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư khu vực trong suốt hơn một thập niên.

CNN cho hay đợt sụt giá tiền tệ mới nhất này liên quan đến việc giá các loại hàng hóa giảm mạnh. Một số nước như Brazil phụ thuộc lớn vào các loại hàng hóa xuất khẩu như sắt, đồng, dầu thô. Hầu hết các mặt hàng trên đều đang đứng ở mức thấp nhất trong 6 năm trở lại đây. 

Tiền tệ giảm giá, nếu được quản lý một cách cẩn thận, sẽ khiến một số quốc gia được hưởng lợi. Đồng tiền yếu hơn có thể kích thích tăng trưởng kinh tế theo 2 cách: khiến hàng xuất khẩu rẻ hơn, hấp dẫn hơn với bạn hàng nước ngoài và khiến hàng nhập khẩu đắt hơn, ít hấp dẫn hơn trong mắt người dân, từ đó thúc đẩy tiêu dùng hàng nội địa. Hai tác động trên có thể là yếu tố thúc đẩy thương mại, lượng cầu hàng địa phương và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Lấy Brazil làm ví dụ. Nước này gần đây vừa rơi vào suy thoái, bản tệ là đồng real sụt giá đến 27% trong năm nay. Song trong quý 2/2015, số liệu xuất khẩu của quốc gia Nam Mỹ tăng đến 7%, theo Capital Economics.

Chuyên gia Neil Shearing nói chỉ một yếu tố đó không đủ để lạc quan hóa mọi vấn đề tiêu cực, nhưng vừa đủ để cho tương lai nền kinh tế Brazil “một tia hi vọng”.

Ngược lại, mọi chuyện lại khác trong trường hợp của Venezuela. Cách đây 1 năm, 1 USD ngang giá 82 bolivar. Hiện nay, 1 USD đổi được đến 698 bolivar, theo số liệu từ trang dolartoday.com. Điều này làm ảnh hưởng đến giá cả mọi loại hàng hóa được tính giá bằng đô la Mỹ, tác động đến đời sống những người dân bình thường.

Kinh tế Venezuela đang chật vật. Đầu năm nay, quan chức từ Cộng hòa Trinidad và Tobago được cho là đã đề nghị gửi khăn giấy đến Venezuela để đổi lấy dầu. Ở Venezuela, đường, sữa và muối cũng là những mặt hàng khó mua. 70% hàng hóa ở quốc gia giàu dầu thô là hàng nhập khẩu, theo Viện Brookings.

Ngoài ra, nội tệ giảm giá cũng khiến doanh nghiệp và đất nước gặp khó trong việc trả các khoản nợ bằng USD. Trong quá khứ, các nền kinh tế mới nổi như Brazil, Thái Lan đã trải qua tình cảnh tương tự khi đa phần các khoản nợ công và tư ở hai nước này là bằng đô la Mỹ. Song tin tốt là hiện tại, cả hai quốc gia trên đều không có nhiều khoản nợ.

Tiền tệ sụt giá có nhiều mặt hạn chế, nhưng cũng đem lại không ít thuận lợi cho nhiều quốc gia. Khi nằm trong tầm kiểm soát và đi đúng hướng, hạ giá đồng tiền vì lý do xuất khẩu có thể giúp nhiều nền kinh tế hưởng lợi.