Hơn một triệu người đòi Anh trưng cầu dân ý lại

Người dân hôm 19/6 cầm cờ EU và cờ Anh tại một sự kiện do nhóm ủng hộ ở lại EU tổ chức ở trung tâm London. Ảnh: AFP

"Chúng tôi, những người ký dưới đây, kêu gọi chính phủ Vương quốc Anh thực hiện quy định rằng nếu bên bỏ phiếu Đi hay Ở dưới 60% dựa trên tỷ lệ người đi bỏ phiếu ít hơn 75% dân số, cần có một cuộc trưng cầu dân ý khác", Independent dẫn đơn kiến nghị do William Oliver Healey lập ra cho biết.

Tính đến sáng nay, số người ký vào đơn kiến nghị cán mốc một triệu. Đề nghị này sáng qua có nhiều người ký đến nỗi trang web của chính phủ có lúc bị sập. Những người ký chủ yếu sống ở các thành phố London, Brighton, Oxford, Cambridge và Manchester.

Hiện chưa rõ nếu quy định này nếu được thiết lập và đưa vào luật của Anh có thể áp dụng với hiệu lực trở về trước hay không. 

Kết quả cuộc trưng cầu dân ý hôm 23/6 của Anh cho cho thấy có 48% người ủng hộ ở lại, trong khi 52% người muốn ra khỏi EU, với tỷ lệ người đi bầu 72%. Kết quả làm đồng bảng Anh sụt giá xuống mức thấp nhất trong vòng ba thập kỷ và làm chao đảo Phố Wall cùng các thị trường chứng khoán trên thế giới. Kết quả cũng khiến Thủ tướng David Cameron từ chức trong một quyết định gây sốc. 

Chủ tịch Ủy ban châu Âu muốn ngay lập tức đàm phán với Anh về Brexit

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker

Đồng thời, ông khẳng định không có lý do gì để chờ tới tháng 10 - thời điểm Thủ tướng David Cameron dự kiến sẽ từ chức.

Trả lời phỏng vấn Đài truyền hình ARD của Đức, ông Juncker nói: "Người Anh ngày hôm qua đã quyết định họ muốn rời EU, vì thế không có lý do gì phải chờ tới tháng 10 để đàm phán các điều khoản về sự ra đi của họ. Tôi muốn được bắt đầu ngay lập tức."

Cũng theo ông Juncker, EU sẽ theo đuổi "cách tiếp cận có lý lẽ" khi đàm phán về việc Anh rời EU.

Ông nói: "Đó chẳng phải là một vụ ly dị êm thắm, nhưng cũng không phải là một mối tình khăng khít gì cho lắm".

Dân Anh bỏ phiếu rời EU: Liệu có đủ giá trị pháp lý?

Theo nhận định từ báo The Guardian, câu trả lời đơn giản nhất về tính hiệu lực pháp lý của cuộc trưng cầu dân ý là “không có”. Theo luật Anh, Quốc hội giữ chủ quyền tối cao, và các cuộc trưng cầu thường không mang tính ràng buộc về luật pháp.

Năm 2011, khi nước Anh trưng cầu dân ý về việc áp dụng hình thức bầu cử mới, đã có một điều luật ghi rõ rằng chính phủ phải sửa lại luật dựa theo kết quả của trưng cầu. Tuy nhiên, với cuộc trưng cầu dân ý về việc rời EU (còn gọi là Brexit) kỳ này lại không có một luật nào quy định như vậy cả.

Hồi năm 1975, nước Anh cũng từng tổ chức trưng cầu dân ý về việc có nên ở lại trong EEC (tiền thân của EU) hay không và đại đa số người dân chọn “ở lại”. Khi đó, nghị sĩ Enoch Powell, vốn ủng hộ việc rời EEC, đã tuyên bố rằng kết quả trưng cầu dân ý chỉ mang tính tạm thời vì không có tính ràng buộc pháp lý với Quốc hội.

Giờ đây, sau khi gần 52% người dân Anh đã chọn Brexit, Thủ tướng David Cameron có quyền vận dụng điều luật 50 trong Hiệp ước Lisbon của EU: “Bất kỳ một quốc gia thành viên nào cũng có thể quyết định rời EU dựa theo các quy định của hiến pháp nước đó”. Trước đó, ông Cameron đã nói ông sẽ phải ngay lập tức vận dụng điều luật này sau khi có kết quả trưng cầu, nhưng theo Guardian bình luận thì đó có thể chỉ là một cách để thuyết phục người dân chọn việc ở lại EU.

Dù sao đi nữa, cũng không có ràng buộc pháp lý nào về việc Thủ tướng Anh phải làm điều này. Về mặt lý thuyết, ông Cameron hoàn toàn có quyền bỏ qua kết quả trưng cầu và kêu gọi một cuộc bỏ phiếu mới trong Quốc hội, vốn chiếm đa số bởi các nghị sĩ ủng hộ EU. Một nhóm các nghị sĩ ủng hộ EU đã chuẩn bị trước cho một kế hoạch như vậy, theo những nguồn tin của BBC. Đây sẽ là một nghịch lý đầy thú vị, vì một trong những luận điểm được những người ủng hộ Brexit đưa ra là họ muốn bảo vệ chủ quyền của Quốc hội Anh khỏi những cơ quan lập pháp của EU.

Đó là mới nói chuyện pháp lý trong nội bộ nước Anh, còn nếu xét tới EU thì mọi chuyện sẽ phức tạp hơn nhiều nữa. Nước Anh sẽ phải tiến hành đàm phán với EU về các điều khoản của Brexit, và những điều khoản này cần phải được chấp nhận bởi cả Hội đồng Châu Âu và Nghị viện Châu Âu. Giáo sư Damian Chalmers ở Đại học Kinh tế London (LSE) bình luận: “Đây là một quá trình khó khăn, vì nó sẽ phải đi qua các khâu lập pháp của EU, nơi mà mỗi nước đều có động cơ chính trị riêng”.

Những người ủng hộ Brexit cho rằng quá trình này sẽ không dài quá 2 năm, vốn là thời gian tối đa để thực hiện đàm phán. Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia luật đều tin rằng thời gian cần thiết sẽ dài hơn 2 năm rất nhiều, và phía EU có quyền kéo dài thời hạn 2 năm nếu cả hai bên cùng đồng ý.

Theo bình luận từ chuyên gia pháp lý David Allen Green của tờ The Financial Times, những gì xảy ra sau cuộc trưng cầu kỳ này sẽ là vấn đề mang tính chính trị nhiều hơn là pháp lý. Chính phủ Anh có nhiều lựa chọn: hoàn toàn bỏ qua kết quả trưng cầu; để cho Quốc hội bỏ phiếu nội bộ quyết định; đàm phán lại với EU để lấy các điều khoản có lợi cho nước Anh và tiến hành trưng cầu dân ý lần thứ nhì. Dù sao đi nữa, việc các nước EU tiến hành trưng cầu nhiều lần liên tiếp cho đến khi nhận được kết quả “đúng” cũng đã từng diễn ra không ít lần.(NĐH)

Donald Trump lên tiếng vụ Brexit: “Tuyệt vời!”

Các thành viên EU hối thúc Anh đẩy nhanh thủ tục 'ly dị'

Người cầm cờ EU tại London. Ảnh: AP

"Chúng tôi cùng nhau nói ở đây rằng quá trình này cần diễn ra càng nhanh càng tốt để chúng tôi không ở trong tình trạng lấp lửng, thay vào đó tập trung vào tương lai của châu Âu", Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier hôm nay nói tại Berlin, sau khi chủ trì cuộc họp với ngoại trưởng 6 nước thành viên. 

Ngoại trưởng Pháp và Luxembourg cho rằng Anh không nên chơi trò mèo vờn chuột khi vẽ ra tiến trình. "Không có lý do gì để chơi trò mèo vờn chuột. Điều đó sẽ không thể hiện sự tôn trọng, sau khi quyết định tổ chức cuộc trưng cầu dân ý này", Ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault nói tại một cuộc họp báo chung.

"Người Anh và người châu Âu có lợi ích khi không có một giai đoạn bất định, có thể gây ra hậu quả về tài chính, hậu quả về kinh tế và chính trị", ông nói. 

Các thị trường chứng khoán hôm qua sụt giảm, và đồng bảng Anh trong một ngày sụt giá sâu nhất suốt hơn 30 năm qua, sau khi 52% số người Anh đi bỏ phiếu ủng hộ việc ra khỏi EU. Anh gia nhập Liên minh cách đây hơn 40 năm.

Trong thông cáo, 6 ngoại trưởng cho rằng EU đang mất "không chỉ một nước thành viên, mà còn cả lịch sử, truyền thống và kinh nghiệm". 

Các bộ trưởng cũng nói họ sẽ phải đối mặt với nhiều mong muốn khác nhau về việc hội nhập ở châu Âu từ các nước thành viên, nhằm đáp ứng kỳ vọng của cử tri. 

Tại Pháp, Tổng thống Francois Hollande cũng thể hiện cảm xúc tương tự. "Sẽ rất đau đớn với Anh, nhưng cũng như mọi cuộc ly dị, những người ở lại đằng sau cũng sẽ gặp đau đớn".

Thủ tướng Đức Angela Merkel nói Anh phải nói họ muốn quan hệ như thế nào với EU trước khi khối xem xét cách đáp lại. 

Ngoại trưởng Pháp Ayrault cho biết các lãnh đạo EU sẽ gây sức ép với Thủ tướng David Cameron tại một cuộc họp thượng đỉnh tuần tới để Anh hành động nhanh chóng. "Sẽ có rất nhiều áp lực lên ông Cameron để tiến về phía trước", ông nói.