Tin thế giới đọc nhanh 18-01-2016
Mỹ, EU dỡ lệnh trừng phạt Iran
Thoả thuận hạt nhân lịch sử giữa Iran và các cường quốc hôm qua đi vào hiệu lực và lệnh cấm vận với nước cộng hoà Hồi giáo này được dỡ bỏ khi Liên Hợp Quốc xác nhận Tehran đã thu hẹp chương trình hạt nhân.
Bà Federica Mogherini, Cao uỷ Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại, và Ngoại trưởng Iran Javad Zarif hôm qua phát biểu trong cuộc họp báo tại toà nhà Liên Hợp Quốc ở Vienna, Áo. Ảnh: Reuters
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết "các thanh tra tại hiện trường xác nhận Iran đã thực hiện mọi biện pháp" đã được nhất trí theo thoả thuận ngày 14/7.
Gulf News dẫn lời bà Federica Mogherini, Cao uỷ Liên minh châu Âu (EU) về Chính sách An ninh và Đối ngoại, đại diện cho 6 cường quốc, nói kết quả là "các lệnh trừng phạt kinh tế, tài chính đa phương và của từng nước liên quan đến chương trình hạt nhân Iran đã được dỡ bỏ".
Mỹ, về phần mình, hôm qua cũng thực hiện chính sách theo thoả thuận hạt nhân Iran, dỡ bỏ một loạt lệnh trừng phạt với Tehran từng nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân nước này.
"Tôi xác nhận rằng IAEA đã xác nhận Iran tuân thủ hoàn toàn cam kết theo yêu cầu. Các cam kết liên quan đến lệnh trừng phạt của Mỹ bây giờ bắt đầu đi vào hiệu lực", Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói. Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã ký sắc lệnh dỡ một số lệnh trừng phạt kinh tế với Iran, Nhà Trắng thông báo.
Trong một dấu hiệu có thể cho thấy quan hệ ấm dần, Iran được cho là đã thả 4 tù nhân Mỹ, trong đó có nhà báo Jason Rezaian của Washington Post, theo một thoả thuận trao đổi tù nhân, hãng thông tấn Fars dẫn lời công tố viên Tehran cho hay.
Theo AFP, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố đây là "chiến thắng vẻ vang" với "nước Iran kiên nhẫn". "Tôi cám ơn Thượng đế vì đã phù hộ và nghiêng mình trước sự vĩ đại của một nước Iran kiên nhẫn", ông Rouhani cho biết trên tài khoản mạng xã hội Twitter chính thức. Cột mốc này đồng nghĩa với việc Iran sẽ có thể lại bán dầu tại thị trường quốc tế và các ngân hàng nước này sẽ có thể kết nối với hệ thống toàn cầu.
Ông Tập Cận Bình dự khai trương ngân hàng AIIB
Chủ tịch Trung Quốc cho rằng việc bắt đầu hoạt động của Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á là thời khắc lịch sử.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Thesundaytimes
Ngân hàng AIIB sẽ tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng ở châu Á và cũng tăng hội nhập, đem lại động lực cho tăng trưởng kinh tế châu Á cũng như các khu vực khác trên thế giới, Bloomberg dẫn lại lời ông Tập khi tham dự lễ khai trương hôm nay tại Bắc Kinh.
"Đây là thời khắc lịch sử", ông Tập nói, theo Xinhua.
Chủ tịch Trung Quốc cũng tuyên bố nước này sẽ đóng góp 50 triệu USD để sớm thiết lập các dự án cơ sở hạ tầng ở các nước kém phát triển. Các hoạt động khai trương ngân hàng sẽ kéo dài đến ngày 18/1.
AIIB được thành lập hôm 25/12/2015, trụ sở đặt tại Bắc Kinh, hiện có 57 thành viên. Ban đầu, ngân hàng sẽ tập trung hỗ trợ vốn cho các dự án năng lượng, giao thông và cơ sở hạ tầng đô thị tại châu Á. Trước mắt, tổ chức này có vốn đăng ký 50 tỷ USD, song sẽ tăng lên 100 tỷ USD trong các năm sau.
AIIB được coi là đối thủ tiềm năng của Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB). Trong những năm đầu hoạt động, AIIB được kỳ vọng cho vay 10-15 tỷ USD mỗi năm.
Ngân hàng này là sáng kiến được ông Tập đưa ra gần hai năm trước. Bất chấp việc AIIB được coi là công cụ thách thức quyền lực của Mỹ, nhiều đồng minh lớn của Washington như Australia, Anh, Đức, Italy, Philippines và Hàn Quốc đều đã gia nhập tổ chức này. Giữa năm ngoái, Việt Nam cũng đã cùng các nước thành viên sáng lập khác ký điều lệ hoạt động của AIIB.
Mỹ cảnh báo: 'Nếu chịu nhiều thất bại, IS sẽ tăng tấn công'
Mỹ cảnh báo Nhà nước Hồi giáo có thể sẽ tăng nhịp độ các vụ tấn công khắp thế giới nếu áp lực nhóm phiến quân phải chịu ở Iraq và Syria gia tăng.
Phiến quân Nhà nước Hồi giáo. Ảnh: AP.
"Nhà nước Hồi giáo (IS) đã chuyển sang thế phòng thủ ở Iraq và Syria",AFP dẫn lời Tướng Lloyd Austin, đứng đầu Bộ Chỉ huy Trung ương Mỹ (CENTCOM), phát biểu trong buổi họp báo ngày 14/1 ở bang Florida. "Có thể dự đoán chúng ngày càng phụ thuộc vào những hành động khủng bố giống như các vụ việc xảy ra ở Baghdad, Iraq, Thổ Nhĩ Kỳ và gần đây là Jakarta".
IS càn quét Iraq và Syria từ năm 2014, chiếm hàng loạt thành phố. Tuy nhiên, nhóm phiến quân gần đây hứng chịu nhiều tổn thất lớn trên khắp phần lãnh thổ chúng kiểm soát, trong đó để mất thành phố Ramadi, Iraq. Liên minh quốc tế do Mỹ dẫn đầu cũng đang phá hủy cơ sở hạ tầng dầu mỏ, tài chính của IS.
Theo Austin, IS tập trung hành động ở nước ngoài để đánh lạc hướng sự chú ý khỏi những thất bại.
"IS muốn những thất bại ngày càng tăng mà chúng đang hứng chịu không bị chú ý", ông Austin nói. "Quan trọng là phải hiểu những hành động khủng bố đó không có nghĩa là IS đang mạnh hơn". Ông Austin cho biết IS về bản chất là một tổ chức khủng bố và bằng cách thực hiện các vụ tấn công, nhóm muốn tạo ra một hình ảnh bất khả chiến bại.
Austin giữ chức lãnh đạo CENTCOM từ tháng 3/2013 và chuẩn bị từ chức. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter nói ông sẽ đề nghị Tổng thống Barack Obama chọn tướng Joseph Votel, đứng đầu Bộ Chỉ huy Tác chiến Đặc biệt, là người thay thế Austin.
IS tăng hiện diện tại Đông Nam Á, âm mưu ‘toàn cầu hóa’
Các vụ tấn công khủng bố ở Indonesia đã được được hậu thuẫn từ Syria, giám đốc cảnh sát quốc gia nước này cho biết hôm 16-1 sau khi nhóm khủng bố IS hoạt động ở Syria nhận trách nhiệm vụ đánh bom Jakarta.
Ít nhất bảy người đã thiệt mạng và 25 người khác đã bị thương trong vụ nổ bom và xả súng nhắm vào thủ đô Jakarta. IS trước đó đã nhiều lần đe dọa Indonesia. Vụ đánh bom hai khách sạn Indonesia giết chết bảy người và làm bị thương hơn 50 là cuộc tấn công nghiêm trọng nhất đối với nước này kể từ năm 2009 đến nay.
Ông Steven Rood, Đại diện Quỹ châu Á tại Philippines và quốc gia Thái Bình Dương, cho rằng mặc dù người Hồi giáo ở Indonesia và các nước Đông Nam Á không quá đông, các chính phủ vẫn phải xây dựng sự ủng hộ của họ đối với mình nhằm ngăn chặn hiểm họa cực đoan tiềm tàng có thể xảy đến.
“IS đang có ý định tiếp cận và thiết lập sự hiện diện của chúng ở khắp nơi. Hiện đã có nhiều nhóm cực đoan ở Philippines đang cố gắng “lấy lòng” IS song vẫn chưa được đáp lại”.
IS đang có ý định tiếp cận và thiết lập sự hiện diện của chúng ở khắp nơi, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á. (SPUTNIK NEWS)
Ông Rood nhấn mạnh trường hợp nhóm vũ trang Abu Sayyaf ở Philippines chỉ là một nhóm tội phạm, tuy nhiên lại trung thành với lý tưởng của IS và muốn “bắt tay” với nhóm này.
Nói về cách chính phủ ngăn chặn việc IS mở rộng toàn cầu, ông Rood cho rằng: "Các chính phủ sẽ cần cộng đồng của họ chung sức chống lại các phần tử cực đoan nếu muốn quản lý xung đột. Các cuộc tấn công nhỏ lẻ vẫn có thể xảy ra nhưng nhìn chung có thể ngăn chặn nếu chính phủ được nhân dân ủng hộ".
Hiện trong khu vực Đông Nam Á Philippines đang có nguy cơ trở thành nơi trú ẩn cho các nhóm phần từ cực đoan. Chính phủ cần đặc biệt chú ý đến an ninh biên giới. "Chúng ta cần thắt chặt an ninh biên giới và cần một sự chia sẻ thông tin tình báo tốt hơn tại Đông Nam Á" - ông Rood kết luận.
IS thảm sát 280 người tại thị trấn ở Syria
Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã giết 280 người khi đổ bộ vào thị trấn thuộc tỉnh Deir al-Zour, miền Đông Syria, ngày 16-1.
Tân Hoa xã dẫn nguồn từ kênh truyền hình al-Mayadeen TV cho biết đây là một vụ “thảm sát kinh hoàng” do IS thực hiện tại khu vực liên kề al-Bughailiyeh thuộc Deir al-Zour. 280 người thiệt mạng có cả phụ nữ, trẻ em và người cao tuổi.
Khung cảnh tang hoang tại Deir al-Zor vào tháng 3-2015. Ảnh: Reuters
Ngày 16-1, vụ thảm sát bắt đầu với một số kẻ ném bom liều chết cho nổ tung nhằm vào vị trí của quân chính phủ. Hãng thông tấn của Syria SANA trước đó cũng thông tin về vụ giết hại hàng chục người ở al-Bughailiyeh. Nhóm giám sát nhân quyền Syria có trụ sở tại Anh thông tin rằng IS đã tấn công vào al-Bughailiyeh giết chết 75 binh lính chính phủ.
Vụ tấn công của IS đánh đấu trận chiến mới giữa IS và quân đội Syria tại Deir al-Zour bao gồm vùng lân cận căn cứ không quân chính thuộc biên giới Iraq.
(
